ÇOCUK HUKUKU

ÇOCUK HUKUKU

Çocuk Hukuku, özel hukuk, kamu hukuku, sosyal hukuk ve uluslararası alanda çocuk haklarını düzenleyen kuralların bütününden oluşur. Çocuk hakları ile ilgili kuralları açıklar, uygular, boşlukları değerlendirir. Temel amacı çocuğun korunmasıdır.

Hak başkalarından bir şeyi yapmasını ya da yapmamasını, istemeyi veya belirli bir şekilde davranmalarını talep etme yetkisidir. Bu yetki hukuk tarafından güvence altına alınır.

Çocuklarla ilgili haklar Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’nde yer alır. İnsan hakları ile bağlantılı olarak bütün haklar çocuklara da tanınmıştır. Burada çocuk hakları 4 ana grupta toplanır:

1.       Yaşama Hakkı:

a.       Toplumdaki yaşam standartlarına sahip olma

b.      Tıbbi bakım

c.       Beslenme

d.      Barınma gibi temel gereksinimler

2.       Gelişme Hakkı:

a.       Eğitim

b.      Oyun ve dinlenme

c.       Bilgi edinme

d.      Din, vicdan ve düşünce özgürlüğü gibi gelişimine yönelik gereksinimler

3.       Korunma Hakkı

a.       Yargı sisteminde

b.      Çalışma ortamında

c.       Silahlı çatışmada

d.      Fiziksel ve cinsel istismarı önlemede

e.      Zulüm, istismar ve işkenceye karşı korunmasını gerektiren haklar

4.       Katılma Hakkı

a.       Düşüncelerini açıklama,

b.      Kararlarını dile getirebilme

c.       Çocuğun aile ve toplumda etkin bir biçimde katılımını sağlayan haklar.

KAMU HUKUKUNDA ÇOCUK HAKLARI

·         Anayasal haklar

·         Çalışan çocuğun hakları

·         Korunma hakları

·         İstismar ve ihmale uğramış çocuğun hakları

·         Suça sürüklenmiş çocuğun hakları

ÇOCUK HUKUKUNUN KAYNAKLARI

·         Anayasa (md 41, 42, 58, 61, 62)

·         Medeni Kanun (Aile Hukuku kısmı)

·         Miras Hukuku

·         Milli Eğitim Temel Kanunu

·         Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu

·         TCK

·         Ceza Muhakemeleri Kanunu

·         Radyo ve Televizyonların Kuruluş Yönetmeliği Kanunu

·         Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kanunu

·         İş Kanunu

·         Çocuk Mahkemelerinin kuruluş ve yetki alanlarına dair düzenlemeler

·         Çocuk Haklarına İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (1987) (uluslararası alanda en önemli kaynak)

ÇOCUKLARIN KORUNMASI

Çocuğun korunması için alınacak önlemlerin çocuğun yararına olması esastır.

Çocuk hukukundaki en önemli ilke ÇOCUĞUN YARARI İLKESİdir.

·         ÇOCUĞUN YARARI İLKESİ: Çocukların temel gereksinimlerinin sağlanması üst düzey öncelik taşır.

·         KAMUSALLIK İLKESİ:

·         SOSYAL DEVLET İLKESİ:

·         DÜZENLEME SERBESTİSİNİN BULUNMASI İLKESİ:

ÇOCUK HAKLARININ TARİHSEL GELİŞİMİ

Modern anlamda çocuk hakları 19. yy. başlarında ortaya çıkmıştır.

Aristo	Sakat çocuklar yaşatılmamalı. Çocukların öldürülmesi geleneği sınırlandırılmalı. Çocuk babasına aittir.
Platon	Gençlik eğitimi İtaat etmeyen çocuklar dövülebilir.
Eski Atina	Velayet babaya ait.
Isparta	Çocuk aileye değil, devlete ait (askeri anlayış)
Roma	Çocuklar pater familias egemenliği altında idi. Pater familias gerektiğinde cezalandırabilir, çocuğu kiralayabilir, satabilir.
Germenler	Velayet reşit olunca değil, geçimini sağlamaya başlayınca biter.
Eski Türkler	Babaerkil düzen.
İslam Hukuku	Velayet babada, anaya hızane hakkı verilmiştir. (boşanma sonrası belli bir yaşa kadar çocuğa bakma hakkı, erkek çocuk 7 yaş, kız buluğa kadar) Kimsesiz çocuklara bakmak dini bir görevdir.
Osmanlı:	II. Mahmut: ilköğretimi zorunlu kılan ferman çıkardı.
Fransız Devrimi	Uluslararası yaklaşım
Birinci Dünya Savaşı sonrası