MEDENİ USUL HUKUKU

MEDENİ USUL HUKUKU

Usul hukuku maddi hukuktan kaynaklanan hakların maddi gerçekliğe uygun bir biçimde tanınmasını ve yerine getirilmesini hedefleyen bir disiplindir.

Usul hukuku davanın açılması ile başlayan ve dava sonrası verilen hükmün kural olarak şekli anlamda kesinleşmesi ile sona eren süreçtir.

Yeni 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 1 Ekim 2011’de yürürlüğe girmiştir.

Yeni HMK üç dereceli yargı sistemini öngörür:

1.       İlk Derece Mahkemeleri

2.       Bölge Adliye Mahkemeleri (İstinaf Mahkemeleri)

3.       Temyiz Mahkemesi (Yargıtay)

İstinaf Mahkemeleri henüz kurulamadığından, ilk derece yargılamalar 6100 sayılı HMK’ya, üst derece yargılamaları da eski 1086 sayılı HMK’ya tabidir.

YARGI/MAHKEME KAVRAMI

Yargı, hem yasamanın, hem de yürütmenin işlemlerinin hukuka uygunluğunun sağlanmasını gerçekleştiren güçtür.

Yargı işlevini tanımlamada iki ölçüt:

1.       Organik (Şekli) Ölçüt: Faaliyette bulunan makamı ölçüt alır. Ancak yetersiz kalır. Mahkemelerin yargı dışında da idari faaliyetleri vardır.

2.       Maddi Ölçüt: Yargı işlevi bağımsız ve tarafsız yargı organlarınca hukuki uyuşmazlıklarla hukuka aykırılık iddialarının, yargısal usullere uymak suretiyle, hukuk düzenine ait bir normun uygulanması sonucu kesin bir biçimde çözüme kavuşturulması faaliyetidir. Bu da usul hukuku açısından yetersizdir.

a.       Hukuki uyuşmazlık kavramı ile çekişmesiz yargı tanım dışı kalmaktadır.

b.      Medeni Usul Hukuku’nda çekişmesiz yargı kararları ilke olarak kesin hüküm içermez.

Kesin Hüküm: Kararın iptal edilemezliği, değişmezliği.

3.       Karma Ölçüt: Bağımsız ve tarafsız yargı organlarınca, yargısal usullere uymak suretiyle, soyut bir hukuk kuralının somut bir olay ya da ilişkiye uygulanması faaliyetine yargı işlemi denir.

Bağımsızlık veya tarafsızlık unsurlarından biri yoksa hukuki güvenlik yoktur.

YARGI İŞLEVİ-YÜRÜTME İŞLEVİ FARKLARI

YARGI İŞLEVİ	YÜRÜTME İŞLEVİ
Bağımsız ve tarafsız yargı organlarınca	Bürokratik ve hiyerarşik idari düzen içerisinde
Yargısal usuller	İdari usuller
Yargıçlar hakkında karar verdiği hukuki ilişkide 3. kişi konumundadır.	İdari yargıya başvuran kamu görevlisi davaya taraftır.

YARGI İŞLEVİNİN BOYUTLARI

1.       Yargısal Denetim Boyutu: Hukuk düzenin gerçekleşmesini ve devamlılığını sağlar.

2.       Hukuksal Korunma (Hukuki Himaye) Boyutu: Bireyler ait sübjektif hakların korunmasını ya da gerçekleştirilmesini hedef alır.

Yargı birliği değil, yargı ayrılığı rejimi geçerlidir.

Yargı Çeşidi: Nitelik ve özellikleri birbirine benzeyen hukuki uyuşmazlıkların aynı üst yapı içerisinde örgütlenen yargı yerlerinde çözüme kavuşturulmasından kaynaklanan kümeleşmedir.

Ülkemizde Yargı Çeşitleri:

Anayasa Yargısı à Anayasa Mahkemesi