TIBBİ DEONTOLOJİ TÜZÜĞÜ

TIBBİ DEONTOLOJİ TÜZÜĞÜ

(Karar Sayısı:4/12578 Kabul Tarihi:13.1.1960

Resmi Gazete:19.2.1960)

 Madde:1-Tabip ve diş tabiplerinin, deontoloji bakımından riayetle

mükellef oldukları kaide ve esaslar bu Nizamnamede gösterilmiştir.

 6023 Sayılı Türk Tabipleri Birliği Kanunu'nun 7'nci maddesi mucibince

tabip odalarına kayıtlı bulunan tabip ve diş tabipleri bu Nizamname

hükümlerine tabidirler.

BİRİNCİ KISIM

UMUMİ KAİDE VE ESASLAR

 Madde:2-Tabip ve diş tabibinin başta gelen vazifesi, insan

sağlığına, hayatına ve şahsiyetine ihtimam ve hürmet

göstermektir.

 Tabip ve diş tabibi; hastanın cinsiyeti, ırkı, milliyeti, dini ve mezhebi,

ahlaki düşünceleri, karakter ve şahsiyeti, içtimai seviyesi, mevkii ne olursa

olsun, muayene ve tedavi hususunda azami dikkat ve ihtimamı

göstermekle mükelleftir.

 Madde:3-Tabip, vazifesi ve ihtisası ne olursa olsun gerekli bakımın

sağlanmadığı acil vakalarda mücbir sebep olmadıkça, ilk yardımda

bulunur.

 Diş tabibi de, kendi sahasında, aynı mükellefiyete tabidir.

 Madde:4-Tabip ve diş tabibi, meslek ve sanatının icrası vesilesiyle

muttali olduğu sırları, kanuni mecburiyet olmadıkça ifşa edemez.

 Tıbbi toplantılarda takdim edilen veya yayınlarda bahis konusu olan

vakalarda, hastanın hüviyeti açıklanamaz.

 Madde:5-Sağlık müesseselerinde tatbik olunan usul ve kaideler

mahfuz olmak üzere, hasta; tabibini ve diş tabibini serbestçe seçer.

 Madde:6-Tabip ve diş tabibi, sanat ve mesleğini icra ederken, hiçbir

tesir ve nüfuza kapılmaksızın, vicdani ve mesleki kanaatına göre

hareket eder.

 Tabip ve diş tabibi, tatbik edeceği tedaviyi tayinde serbesttir.

 Madde:7-Tabip ve diş tabibi sanat ve mesleğinin icrası dışında dahi

olsa meslek ahlak ve adabı ile telif edilemeyen hareketlerden kaçınır. Madde:8-Tabiplik ve diş tabipliği mesleklerine ve tedavi

müesseselerine, ticari bir veçhe verilemez.

 Tabip ve diş tabibi yapacağı yayınlarda tababet mesleğinin şerefini

üstün tutmaya mecbur olup, her ne suretle olursa olsun, yazılarında kendi

reklamını yapamaz.

 Tabip ve diş tabibi, gazetelerde ve diğer neşir vasıtalarında, reklam

mahiyetinde teşekkür ilanları yazdıramaz.

 Madde:9-Tabip ve diş tabibi, gazete ve sair neşir vasıtaları ile

yapacağı ilanlarda ve reçete kağıtlarında, ancak ad ve soyadı ile adresini,

Tababet İhtisas Nizamnamesine göre kabul edilmiş olan ihtisas şubesini,

akademik ünvanını ve muayene gün ve saatlerini yazabilir.

 Muayenehane kapılarına veya binaların dışına asılacak tabelaların

ebadı ve adedi, mahalli tabip odaları tarafından tesbit edilebilir. Tabipler

ve diş tabipleri, tabip odalarının bu husustaki kararlarına riayet etmekle

mükelleftirler.

 Tabelalarda en çok iki renk kullanılabilir. Işık verici vasıtalarla

tabelaları süslemek yasaktır.

 Madde:10-Araştırma yapmakta olan tabip ve diş tabibi, bulduğu

teşhis ve tedavi usulünü yeter derecede tecrübe ederek faydalı olduğuna

veya zararlı neticeler tevlit etmeyeceğine kanaat getirmedikçe, tatbik veya

tavsiye edemez. Ancak, yeter derecede tecrübe edilmemiş olan yeni bir

keşfin tatbikatı sırasında alınacak tedbirler hakkında ilgililerin dikkatini

celbetmek ve henüz tecrübe saflasında olduğunu ilave etmek şartı ile bu

keşfi tavsiye edebilir.

 Bir keşif hakkında yanlış kanaat uyandıracak ifadeler kullanılması

yasaktır.

 Madde:11-Tecrübe maksadı ile insanlar üzerinde hiçbir cerrahi

müdahale yapılamayacağı gibi aynı maksatla, kimyevi, fiziki veya

biyolojik şekilde herhangi bir tedavi de tatbik edilemez.

 Klasik metodların bir hastaya fayda vermeyeceği klinik veya

laboratuvar muayeneleri neticesinde sabit olduğu takdirde daha önce,

mutat tecrübe hayvanları üzerinde kafi derecede denenmek suretiyle

faydalı tesirleri anlaşılmış olan bir tedavi usulünün tatbiki caizdir. Şu kadar

ki, tedavinin tatbik edilebilmesi için hastaya faydalı olacağının ve

muvaffakiyet elde edilmemesi halinde ise mutat tedavi

usullerinden daha elverişsiz bir netice alınmayacağının muhtemel

bulunması şarttır. Evvelce tecrübe edilmiş olmamakla beraber, zarar vermesine ihtimal

bulunmayan ve hastayı kurtarması kati görülen bir müdahale yapılabilir.

 Madde:12-Tabip ve diş tabiplerinin;

 A)Hastalara, herhangi bir suretle olursa olsun, haksız bir menfaat

teminini istihdaf eden fiil ve hareketlerde bulunmaları,

 B)Birbirlerine, muayene ve tedavi için hasta göndermeleri mukabilinde

ücret alıp vermeleri,

 C)Kendilerine hasta temini maksadıyla, eczacı, yardımcı tıbbi personel

ve diğer herhangi bir şahsa tavassut ücreti ödemeleri,

 D)Şahsi bir menfaat düşüncesi veya gayrimeşru bir gaye ile ilaç,

tıbbi alet veya vasıtalar tavsiye etmeleri yahut sağlık müesseselerine

hasta sevk etmeleri veya yatırmaları,

 E)Muayene ve tedavi ücretinin tesbiti ve bunun ödenmesi hususunda,

üçüncü şahısların tavassutunu kabul etmeleri; caiz değildir.

İKİNCİ KISIM

Meslektaşların Hastaları ile Münasebetleri

 Madde:13-Tabip ve diş tabibi, ilmi icaplara uygun olarak teşhis koyar

ve gereken tedaviyi tatbik eder. Bu faaliyetlerinin mutlak surette şifa ile

neticelenmemesinden dolayı, deontoloji bakımından muaheze edilemez.

 Tababet prensip ve kaidelerine aykırı veya aldatıcı mahiyette

teşhis ve tedavi yasaktır.

 Tabip ve diş tabibi, teşhis, tedavi veya korunmak gayesi olmaksızın

hastanın arzusuna uyarak veya diğer sebeplerle, akli veya bedeni

mukavemetini azaltacak herhangi bir şey yapamaz.

 Madde:14-Tabip ve diş tabibi, hastaların vaziyetinin icabettirdiği sıhhi

ihtimamı gösterir. Hastanın hayatını kurtarmak ve sıhhatini korumak

mümkün olmadığı takdirde dahi, ıstırabını azaltmaya veya

dindirmeye çalışmakla mükelleftir.

 Tabip ve diş tabibi, hastasına ümit vererek teselli eder. Hastanın

maneviyatı üzerinde fena tesir yapmak suretiyle hastalığın artması ihtimali

bulunmadığı takdirde, teşhise göre alınması gereken tedbirlerin hastaya

açıkça söylenmesi lazımdır. Ancak, hastalığın vahim görülen akibet ve

seyrinin saklanması uygundur.

 Meş'um bir pronostik hastanın kendisine çok büyük bir ihtiyatla ihsas

edilebilir. Hasta tarafından; böyle bir pronostiğin ailesine açıklanmamasıistenilmemiş veya açıklanacağı şahıs tayin olunmamış ise, durum

ailesine bildirilir.

 Madde:15-Hastaya bakmak üzere bir aile nezdine veya herhangi bir

müesseseye çağrılan tabip, korunmayı da sağlamaya çalışır. Tabip,

hastalara ve onlarla birlikte yaşayanlara, kendilerine ve muhitlerine karşı

mesuliyetlerini bildirir.

 Tabip icabında, tedaviye devamı reddetmek pahasına da olsa,

hijyen ve korunma kaidelerine riayeti temin için gayret sarfeder.

 Madde:16-Tabip ve diş tabibi bir kimsenin sıhhi durumu hakkında,

ilmi metodları tatbik suretiyle bizzat yaptığı muayene neticesinde edindiği

vicdani ve fenni kanaata ve şahsi müşahadesine göre rapor verir.

 Hususi bir maksatla veya hatır için rapor veya herhangi bir

vesika verilemez.

 Madde:17-Tabip ve diş tabibi, hastanın hususi ve ailevi işlerine

karışamaz. Ancak, hayati ehemmiyeti haiz bulunan veya sağlık

bakımından zaruri görülen hallerde, mümkün olan kolaylığı ve manevi

yardımı sağlar.

 Madde:18-Tabip ve diş tabibi, acil yardım, resmi veya insani

vazifenin ifası halleri hariç olmak üzere, mesleki veya şahsi sebeplerle

hastaya bakmayı reddedebilir.

 Madde:19-Tabip ve diş tabibi mesleki veya şahsi sebeplerle, tedaviyi

bitirmeden hastasını bırakabilir.

 Ancak, bu gibi hallerde, diğer bir meslektaşın tedavi veya

müdahalesine imkan verecek zamanı evvelden hesaplayarak hastayı

vaktinde haberdar etmesi şarttır. Hastanın bırakılması halinde, hayatının

tehlikeye düşmesi veya sıhhatinin zarara uğraması muhtemel ise, diğer bir

meslektaş temin edilmedikçe, hastayı terkedemez.

 Hastayı bu suretle terkeden tabip veya diş tabibi, lüzum gördüğü veya

hasta tarafından talep edildiği takdirde, tedavi zamanına ait müşahade

notlarını verir.

 Madde:20-Tabip ve diş tabibi, faydasızlığını bildiği bir ilacı,

hastaya veremez. Ancak, esaslı bir tedavi yapılması mümkün olmayan

hallerde, teselli bakımından bazı ilaçlar tavsiye edebilir.

 Mali vaziyetleri müsait olmayan hastalara, mutlak zaruret olmadıkçı

pahalı teselli ilaçları verilmesi caiz değildir. Tabip ve diş tabibi, hastaya lüzumsuz ve fuzuli masraflar

yaptırmayacağı gibi faydası olmayacağını ve hastanın mali

kudretinin kafi gelmeyeceğini bildiği bir tedaviyi tavsiye edemez.

 Madde:21-Başkalarının yardımı ile yapılacak cerrahi ameliyeler ile

diğer tedavilerde, operatör, müdavi tabip ve diş tabibi, beraber çalışacağı

elemanları seçmekte serbesttir.

 Götürü ücret şartı müstesna olmak üzere, yardımcı tıbbi personelin

ücretleri hasta tarafından ödenir.

 Hasta tarafından çağrılmamış olan müdavi tabip veya diş tabibi,

ameliyatta hazır bulunmaktan dolayı ayrıca ücret isteyemez.

 Umumi, mülhak ve hususi bütçeli daireler ile belediyelere, iktisadi

devlet teşekküllerine veya bunlara bağlı müesseselere ait sağlık

tesislerinde olan usul ve esaslar mahfuzdur.

 Madde:22-Ananın hayatını kurtarmak için yegane çare teşkil ettiği

takdirde avortman yapılması caizdir. Ciddi bir tehlikede bulunan ananın

hayatı, cerrahi müdahaleyi veya gebeliğe son verebilecek bir tedaviyi

zaruri kılıyorsa, hastalığın taallük ettiği tıp şubesinde mütehassıs iki

tabibin ve bu iki mütehassıs temin edilemediği takdirde iki tabibin objektif

ve kati delillere dayanan raporları alınmadıkça bu müdahale veya tedavi

yapılamaz. Bu raporların aslı müdahaleyi veya tedaviyi yapan tabip

tarafından muhafaza olunur ve kendisi tarafından tasdikli ve hastanın

ismini ihtiva etmeyen bir örneği, mensup olduğu tabip odasına taahhütlü

olarak gönderilir.

 Raporun tasdik şerhinde, avortmanın yapıldığı tarih ve mahal

gösterilir.

 Ağır ve acil vakalarda, yukarıki fıkra mücıbince tabip raporu alınması

mümkün olmadığı takdirde, tabip re'sen hareket eder ve keyfiyeti derhal

taahhütlü bir mektupla mensup olduğu tabip odasına bildirir.

 Avortmanlarda, hastanın ve varsa veli veya vasisinin yazılı olarak

muvafakatının alınması şarttır.

 Bu Nizamnamenin yirmibirinci maddesinde yazılı sağlık tesislerinde

yapılacak avortmanlarda bu tesislerde cari olan usul ve esaslar mahfuzdur.

 Madde:23-Güç doğumlarda tabip, anayı ve çocuğu kurtarmaya

gayret eder.

 Bu gibi hallerde tabip, ailevi mülahazalara vesair tesirlere

kapılmaksızın, ilmin ve fennin icaplarını yerine getirir. Madde:24-Hasta, konsültasyon yapılmasını arzu ederse, müdavi tabip

veya diş tabibi bu talebi kabul eder.

 Müdavi tabip veya diş tabibi, konsültasyon yapılmasına lüzum gördüğü

takdirde, keyfiyeti hastaya bildirir. Bu teklifin kabul edilmemesi halinde,

müdavi tabip veya diş tabibi, hastasını bırakabilir.

 Bu Nizamnamesinin yirmibirinci maddesinde yazılı sağlık tesislerinde,

konsültasyonun hangi hallerde ve ne suretle yapılacağı, hastaneler

talimatnamelerinde gösterilir.

 Madde:25-Konsültasyonlarda münakaşa ve müşavereler hasta ile

etrafındakilerin duyup anlayamayacakları şekilde yapılır.

 Münakaşa ve müşavere esnasında, meslek vekarının muhafaza

edilmesine dikkat olunur.

 Konsültasyona iştirak eden tabip veya diş tabibinin, bir meslektaşı

himaye maksadı ile veya başka bir hissi sebeple, lüzumsuz medihlerden

kaçınarak, kanaatını açıkca söylemesi lazımdır.

 Madde:26-Konsültasyonda varılan neticeler, bir konsültasyon zaptı ile

tespit ve bu zabıt müştereken imza olunur.

 Konsültasyon neticesi, ayrıca en yaşlı tabip veya diş tabibi tarafından

hastaya bildirilir. Netice bildirilirken, hastanın veya yakınlarının

maneviyatını bozacak veya kendilerini tereddüt ve şüpheye düşürecek

müphem ve imalı sözler sarfedilmesi caiz değildir.

 Madde:27-Konsültan tabip veya diş tabibi, yapılan tedaviyi uygun

görmediği takdirde, kanaatini konsültasyon zaptına yazmakla iktifa eder.

Yapılan tedaviye müdahalede bulunamaz.

 Madde:28-Konsültan tabip veya diş tabibi ile müdavi tabibin

kanaatleri arasında aykırılık hasıl olur ve hasta konsültan tabip veya diş

tabibinin kanaatini tercih eder ise, müdavi tabip kendi görüşünde ısrar

ettiği takdirde hastayı terkedebilir.

 Madde:29-Konsültan tabip veya diş tabibi, hastanın ısrarlı

talebi olmadıkça, hastayı tedavi edemez.

 Konsültan tabip veya diş tabibinin, konsültasyonu icabettirmiş olan

hastalığın devamı müddetince, müdavi tabibin muvafakatı olmadan

hastanın yanına, aynı hastalık için mesleki bir maksatla sonradan

girmesi caiz değildir.

 Madde:30-Yapılan konsültasyonda her tabip veya diş tabibi, ücretini

ayrı ayrı alır. Ücretin, bir elden alınarak taksimi caiz değildir. Konsültasyon, müdavi tabibe, konsültan tabip veya diş tabibi gibi,

ücret almak hakkını verir.

 Madde:31-Asgari ücret tarifesi tatbik olunan yerlerde, tabip veya diş

tabibi, rekabet veya propaganda maksadı ile tarifede yazılı asgari

miktardan aşağı ücret kabul edemez.

 Madde:32-Tabip ve diş tabibinin,kendi meslektaşları ile bunların

bakmakla mükellef oldukları usul ve füruunun ve karı veya

kocalarının muayene ve tedavileri için ücret almaması uygundur.

Bu hallerde, zaruri masraflarını isteyebilir.

 Madde:33-Her çeşit cerrahi müdahale, doğum, fizikoterapi,

radyoterapi, diş tababeti tedavileri ve tabibin sıkı nezaretini gerektiren

sürekli kürler için hastalardan maktu bir ücret istenebilir.

 Bir kür evinde veya bakım tedavi müessesesinde, tedavi için maktu bir

ücret alınabilir.

 Diğer hallerde maktu ücretle hasta tedavisi yapılamaz.

 Bu Nizamnamenin yirmibirinci maddesinde yazılı sağlık tesislerinde

cari olan usul ve esaslar mahfuzdur.

 Madde:34-Götürü ücret alınması caiz olan hallerde, tedavi

tamamlanmadan herhangi bir sebeple bırakılırsa, müdavi tabip o zamana

kadar sarfettiği mesai ile masraflarına tekabül eden ücreti alır ve peşin

ücret almış ise bakiyesini iade eder.

 Madde:35-Acil vakalarda müdahale eden tabip veya diş tabibi, bu

müdahaleden dolayı ücretini sonradan isteyebilir.

 Madde:36-Bu Nizamnamenin yirmibirinci maddesinde yazılı sağlık

tesislerinde çalışan tabip ve diş tabibi, bu daire ve müesseselere ait sağlık

kurullarına başvurmuş olan hastaları muayenehane veya laboratuvarına

celbederek ücretle tedavi edilemez.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Meslektaşların Birbiri ile ve Paramedikal Meslek Mensupları

ile Münasebetleri

 Madde:37-Tabip ve diş tabipleri, kendi aralarında iyi meslektaşlık

münasebetlerini idame ettirmeli ve manevi bakımdan birbirine yardım

etmelidirler. Meslekle ilgili anlaşmazlıklarını, evvela kendi aralarında

halletmeye çalışmalı ve bunda muvaffak olamadıkları takdirde mensup

oldukları tabip odalarına haber vermelidirler. Madde:38-Tabip ve diş tabibi, meslektaşlarını

zemmedemeyeceği gibi onları küçük düşürecek diğer tavır ve

hareketlerde de bulunamaz.

 Tabip ve diş tabibi herhangi bir şahsın haysiyet kırıcı

hücumlarına karşı meslekdaşlarını korur.

 Madde:39-Tabip ve diş tabibi, meslektaşlarının hastalarını elde

etmeye matuf hareket ve teşebbüslerde bulunamaz.

 Madde:40-Tabip ve diş tabibi, paramedikal meslek mensupları ile

mesleki münasebetlerinde, onların bağımsızlığını ihlal etmemeli,

kendilerine nezaket göstermeli, onları hastalarına karşı müşkül bir

duruma koyabilecek hareketlerinden sakınmalıdır.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Çeşitli Hükümler

 Madde:41-Tabip odaları her yıl Ocak ayı başında, odalarda kayıtlı

bulunan tabip ve diş tabiplerinin ad ve soyadları ile ihtisas ve adreslerini

gösteren levhayı hazırlamakla mükelleftir.

 Madde:42-Muayenehane veya laboratuvar açan tabip ve diş tabibi,

hasta kabulüne veya laboratuvarda faaliyete başladığı tarihten ve

muayenehane veya laboratuvarını kapatması veya nakletmesi halinde de,

kapatma veya naklin vuku bulduğu tarihten itibaren en çok bir hafta

içinde, keyfiyeti, yazılı olarak mensup olduğu tabip odasına bildirir.

 Madde:43-Tabip ve diş tabibi, muayenehane veya laboratuvarında

kendi namına diğer bir meslektaşı çalıştıramaz. Ancak, muvakkat bir

müddet için bizzat bulunmadığı takdirde diğer bir meslektaşı yerine

bırakabilir. Bu müddet bir aydan fazla devam ederse, mensup olduğu tabip

odasını haberdar eder.

 Madde:44-Tabip ve diş tabipleri, bu Nizamname hükümlerine aykırı

hareket ettikleri takdirde, 6023 sayılı Türk Tabipleri Birliği Kanunu'nun

30'uncu maddesine tevfikan mensup oldukları Tabip Odaları İdare

Heyetleri tarafından Haysiyet Divanına sevkedilirler.

 Tabip ve diş tabiplerinin inzibati ceza ile tecziye edilmeleri, haklarında

ayrıca hukuki veya cezai takibat yapılmasına mani değildir.

 Muvakkat Madde:Bu Nizamname hükümleri, sanatlarını icra eden

permili dişçiler hakkında da tatbik olunur.

 Madde:45-6023 Sayılı Kanununu 50'uncu maddesinin (g) bendine

müsteniden hazırlanmış ve Şürayı Devletçe tetkik edilmiş olan bu Nizamname hükümleri, Resmi Gazete ile neşri tarihinden iki ay sonra

yürürlüğe girer.

 Madde:46-Bu Nizamname hükümleri icraya, Adliye ve Sıhhat ve

İçtimai Muavenet Vekilleri memurdur.